Oefenniveaus

Voor taalbeheersing zijn op Europees niveau afspraken gemaakt over de niveaus. Voor Engels, Duits en Spaans als vreemde taal gelden deze gestandaardiseerde Europese taalvaardigheidsniveaus (CEF / ERK) als referentie.

In Nederland worden de Europese afspraken niet gevolgd, maar zijn de F-niveaus van de Commissie-Meijerink leidend. In Vlaanderen wordt in de leerplannen aangegeven wat de vereiste eindniveaus zijn. Nedercom geeft de niveaus van de programma's aan met 1F - 4F.

F-niveaus Nederlands

Het is de verdienste van de Commissie-Meijerink dat nu duidelijk gesteld wordt dat moedertaalonderwijs, specifiek het onderdeel spelling, niet afgelopen kan zijn bij het verlaten van de basisschool (zie rapport). De commissie heeft een doorlopende leerlijn voorgesteld, met gewenste vaardigheidsniveaus die zich kunnen ontwikkelen tot het hbo- / universitair niveau. Vroeger ging men ervan uit − vaak tegen beter weten − dat leerlingen aan het einde van de basisschool alle spellingprincipes en -regels geleerd hadden, waardoor in het vervolgonderwijs hooguit plaats was voor korte herhaling en oefening van steeds lastiger woorden. Inmiddels weten we dat taalonderwijs langere oefening vergt.

De Commissie-Meijerink heeft normen opgesteld voor het niveau van scholen (Referentiekader taal en rekenen, 2009). Als niet minimaal 75% van de leerlingen op een vastgesteld onderwijsniveau een bepaald beheersingsniveau haalt (25% mag op een lager niveau zitten maar ook 25% moet juist een niveau hoger halen), is dat een indicatie dat die school niet een voldoende onderwijsniveau voor de leerlingen kan garanderen. Inmiddels zijn de door de commissie voorgestelde niveaus ook op individueel niveau normerend, hoewel de indeling daarvoor nauwelijks geschikt is.

havo = hoger algemeen voortgezet onderwijs
mbo = middelbaar beroepsonderwijs
vmbo = voorbereidend middelbaar beroepsonderwijs
vo = voortgezet onderwijs
vwo = voorbereidend wetenschappelijk onderwijs

Nedercom zorgt ervoor dat de programma’s Nederlands ten minste op de aangegeven F-niveaus oefenmateriaal bieden. Daarbij wordt opgemerkt dat de Commissie-Meijerink geen aanwijzingen geeft voor de didactische inrichting van het onderwijs. Het oefenmateriaal van Nedercom kan, als daar vanuit de didactiek een logische aanleiding toe bestaat, elementen bevatten die volgens de F-niveaus pas later beheerst zouden moeten worden. Bij de bewerking door de auteurs van de oefenprogramma’s wordt rekening gehouden met voortschrijdende inzichten over de vereiste vaardigheidsniveaus. 

CEF-niveaus Engels, Duits en Spaans

Het Common European Framework (Europees Gemeenschappelijk Referentiekader) is ontwikkeld onder auspiciën van de Raad van Europa met als doel de beschrijving van taalvaardigheidsniveaus voor de verschillende Europese talen te standaardiseren.

Steeds meer taalinstituten gebruiken dit referentiekader om het niveau van de cursussen aan te geven. De niveaus van het referentiekader zijn ook steeds vaker op certificaten en diploma’s aan te treffen. De niveaus worden beschreven aan de hand van zogenaamde ‘can do’-statements. Voor ieder niveau wordt per vaardigheid (lezen, luisteren, spreken, gesprekken voeren en schrijven) aangegeven waartoe men in staat is.

Naast niveauschalen voor de vijf algemene vaardigheden (lezen, luisteren, spreken, gesprekken voeren en schrijven) zijn er diverse schalen voor zeer specifieke vaardigheden, bijvoorbeeld uitspraak of het houden van presentaties. In veel gevallen bevindt een taalgebruiker zich niet wat betreft alle vaardigheden op hetzelfde niveau. Veel Nederlanders kunnen bijvoorbeeld teksten in het Engels, Duits of Spaans, of gesproken taal, redelijk goed begrijpen (niveau B1 of B2), maar hebben wel moeite met spreken en schrijven (niveau A1 of A2).

Nedercom biedt oefenmateriaal op niveau A1, A2, B1 en B2. De indeling van CEF gaat verder tot niveau C voor (near)native-beheersingsniveau van een taal.

Niveau A1 - Basisgebruiker

Kan vertrouwde, alledaagse uitdrukkingen en elementaire zinnen over concrete behoeften begrijpen en gebruiken. Kan zichzelf en anderen voorstellen en kan vragen over persoonlijke gegevens stellen en beantwoorden (zoals waar iemand woont, mensen die men kent en dingen die men heeft). Kan op een eenvoudige manier zowel mondeling als schriftelijk communiceren.
Geschikte oefenprogramma’s van Nedercom

• voor grammaticale ondersteuning Engels: High Five
• voor grammaticale ondersteuning Duits: D-logisch
• voor grammaticale ondersteuning Spaans: ¡Bravo!

Niveau A2 - Basisgebruiker

Kan zinnen en vaak voorkomende uitdrukkingen begrijpen met betrekking tot onderwerpen van onmiddellijk belang (b.v. informatie over zichzelf en familie, boodschappen doen, werksituaties). Kan in eenvoudige alledaagse en werksituaties communiceren over vertrouwde en alledaagse onderwerpen. Kan in eenvoudige termen aspecten van zijn/haar achtergrond, zijn/haar onmiddellijke werkomgeving, zijn/haar onmiddellijke behoeften beschrijven.
Geschikte oefenprogramma’s van Nedercom

• voor grammaticale ondersteuning Engels: High Five
• voor grammaticale ondersteuning Duits: D-logisch, DerDieDas
• voor grammaticale ondersteuning Spaans: ¡Bravo!, ¡Más Bravo!

Niveau B1 - Onafhankelijke gebruiker

Kan de hoofdpunten begrijpen van standaardcommunicatie over vertrouwde onderwerpen die regelmatig voorkomen op het werk, op school, in de vrije tijd etc. Kan omgaan met de meeste situaties die zich plegen voor te doen tijdens een reis door het gebied waar de taal gesproken wordt. Kan eenvoudige, coherente teksten produceren over vertrouwde onderwerpen, onderwerpen die tot de persoonlijke belangstellingssfeer en/of de werksituatie behoren. Kan ervaringen, gebeurtenissen, verwachtingen en ambities beschrijven en beknopt redenen of uitleg geven voor meningen en plannen.
Geschikte oefenprogramma’s van Nedercom

• voor grammaticale ondersteuning Engels: Mind the Gap
• voor grammaticale ondersteuning Duits: DerDieDas, D-einfach
• voor grammaticale ondersteuning Spaans: ¡Más Bravo!, ¡Bravísimo!

Niveau B2 - Onafhankelijke gebruiker

Kan de kerngedachten van complexe teksten over concrete en abstracte onderwerpen begrijpen, ook van technische discussies in zijn/haar specialisatie. Kan zo vlot en spontaan communiceren dat de regelmatige interactie met moedertaalsprekers voor geen van beide partijen lastig is. Kan duidelijke, gedetailleerde tekst produceren over uiteenlopende onderwerpen. Kan een standpunt uiteenzetten over een bepaald thema en daarbij voor- en nadelen en verschillende opties aangeven.
Geschikte oefenprogramma’s van Nedercom

• voor grammaticale ondersteuning Engels: Mind the Gap
• voor grammaticale ondersteuning Duits: D-einfach
• voor grammaticale ondersteuning Spaans: ¡Bravísimo!